پژوهشی در فهرست نویسی برای کتابهای فارسی (بر پایه متون ادبی)

author

  • رضا مصطفوی هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی
Abstract:

کتاب یکی از تجلّیات مبارک تمدن بشری در ازای زندگی و تکامل معنوی اوست که در ایران زمین سابقه ای بسیار طولانی دارد. از پیش از اسلام آگاهی کافی نداریم ولی در دورۀ اسلامی از کتاب و فهرست نویسی برای کتابخانه ها اطلاعاتی مستند به دست داریم. "کتاب" و "تعلیم "در تمدن اسلامی پایگاهی، رفیع دارد تا بدان اندازه که نخستین پیام پروردگار به رسول اکرم ص با" اقرأ" آغاز می گردد و در آن به آموختن و تعلیم سفارش می شود، نیز درکلام الهی" قلم" یعنی وسیله کتابت مورد سوگند قرار می گیرد و حدود سیصد وبیست بار واژۀ کتاب و مشتّقات آن به کار می رود. جانشینان پیامبر اکرم نیز برای کتاب ارجی فوق العاده قائل بوند. مولای متقیان "کتابها" را یعنی در حقیقت کتابخانه را به گردشگاه دانشمندان تعبیر می کند و نیز از قول امام جعفر صادق (ع) نقل کرده اند که :جان و روح انسان بر نبشتار تکیه کرده و بدان آرام می گیرد. از سویی دیگر ایرانیان نیز خود تمدنی بسیار قدیمی داشتند، متخصصان خط شناس نخستین خطی را که در ایران باستان سابقه ای تاریخی داشته، خط "دین دبیره" دانسته اند که کتاب اوستا به آن خط نگارش یافته و طبق اسناد معتبر اختراع آن را دو هزار سال پیش از میلاد مسیح دانسته اند. پیدایی خط، وجود اسناد مکتوب را تأیید می کند علاوه بر اسناد اوستا بسیاری کتابها و نوشته های دیگر حداقل مانند فرمانهای حاکمان و نامه های فرمانروایان وقت و همچنین کتابهایی در زمینه های سیاست و ارشاد مردم و غیره وجود داشته است، شکی نیست که این نوشته ها و کتاب ها به پیش از اختراع کاغذ برمی گردد و ما شواهد و اسناد معتبری نیز از نوشتن بر روی الواح گل پخته یا پوست درخت یا پوست گاو و سنگ و غیره در دست داریم که بسیاری از آنها تاکنون نیز باقی مانده است. نوشته اند: زردشت در سال سی ام پادشاهی گشتاسب اوستا را با خطّی زرین بر روی دوازده هزار پوست گاو بر گشتاسب عرضه داشت. از دو زبان مشهور دورۀ باستانی ایران یعنی اوستایی و فارسی باستان اثاری برجای مانده است که قدیمی ترین آثار مکتوب زبان اوستایی متعلق به حدود هشت تا ده قرن پیش از میلاد و قدیمی ترین آثار مربوط به زبان فارسی باستان متعلق به قرن پنجم پیش از میلاد است. شکی نیست که در کشوری کهنسال و باستانی چون ایران، کتاب و کتابت عمری به درازای تمدن و تاریخ آن دارد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

مبانی شرح نویسی بر متون ادبی

بررسی شرح هایی که بر متون گوناگون تألیف شده است و مقایسه رویکرد و روش آن ها، نشان می دهد که آن ها از سبک و سیاق ثابت و یکسانی که مبنایی مشخص و تعریف شده داشته باشد، پیروی نمی کنند. برای شرح متن اتخاذ روشی علمی متناسب با ماهیت آن، لازم و ضروری است؛ بنابراین برای رسیدن به چنین روشی، شارح باید با درنظر گرفتن نوع متن، سطح مخاطبان و هدف خود از شرح نویسی، روشی را برگزیند که با ویژگی های هر متن بیشتری...

full text

تدوین فهرست واژگان پایه برای زبان فارسی: رویکردی تلفیقی

بخشی از سرمایه­ی زمانی فراگیران زبان فارسی به یادگیری واژگان فارسی اختصاص داده می­شود. برای ­این که این سرمایه­گذاری، بیشترین بازگشت سرمایه را در پی داشته باشد، لازم است محتوای آموزشی به گونه­ای طراحی شود که مبتنی بر واژگان پرکاربرد موجود در قالب فهرست واژگان پایه باشد. برای تدوین فهرست واژگان پایه‌ی فارسی، ضروری است مفهوم «واژه» مطابق با انگاره­ی ذهنی گویشوران عادی این زبان تعریف شود تا بتوان ...

full text

تاریخ‌نگاری و تاریخ پژوهشی در تعامل با متون مکتوب ادبی

بررسی آثار ادبی جهان گویای این مطلب­است که بخشی از این آثار، افزون بر ثبت وقایع گذشته، توصیه­ها و اعتراضات به حاکمان­وقت را در قالب شعر، حکایت و طنز بیان کرده­اند، بگونه­ای که از آن­ها می‌توان به عنوان معیار و محکی برای مکتوبات تاریخی که در همان زمان توسط مورخان حرفه­ای برای ما باقی­مانده است، بهره­برد. بدین­سان، شاید بتوان ادبیات را زبان دوم تاریخ نامید که با بلاغت و شیوایی هنری خویش، جذابیت خ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 1  issue 3

pages  144- 155

publication date 1998-05-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Keywords

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023